کد مطلب:42572 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » تاريخ و سيره

تسنن به چه معنا است

الف - بررسي مفهوم شناختي و تاريخي

1ؤ ((تسنن)) در لغت به معناي ((سنت گروي)) است.

2ؤ كلمه ((تشيع)) در لغت به معناي ((پيروي)) است و ((شيعه)) ; يعني، ((پيرو)).

اگر صرفاش به معناي لغوي تسنن و تشيع، نظر افكنيم و بار اصطلاحي آن را در

نظر نگيريم، همه اهل تسنن، شيعهاند و همه اهل تشيع، سني ; زيرا اهل تسنن نيز

پيروند ; اما پيرو چه چيز؟ و همه شيعيان، نيز اهل سنت و پيرو سنت ميباشند،

اما كدام سنت؟ اين جا است كه بايد قدري دقيقتر شد و معناي دقيق اصطلاحي

را - كه حقيقت اين دو گروه را مينماياند و فرق آن دو را روشن ميسازد - به

دست آورد. نا آگاهي از حقيقت اين دو مفهوم، موجب خلط و مغالطه بسياري

شده است، تا آن جا كه برخي خيال ميكنند ((تسنن)) ; يعني، پيروي از سنت

پيامبر(ص) و ((تشيع)) ; يعني، پيروي از ائمه اهل بيت(ع) اما آيا به راستي اين معنا

درست است؟ و اگر درست نيست حقيقت مساله چيست. در جواب اين پرسش

گفتني است كه:

1ؤ معناي واقعي ((تسنن)) و آنچه اهل سنت به آن معتقداند، مجموع سنت و ميراث

گفتاري و كرداري ((پيامبر و خلفاي راشدين)) است. حامد الگار (يكي از اسلام

شناسان برجسته اهل سنت و استاد دانشگاه بركلي آمريكا) روي اين مساله

انگشت نهاده و پس از اشاره به قرآن مجيد و سنت پيامبر(ص) ميگويد: ((... و

براي ما سنيها، تمام ميراث خلفاي راشدين [هست و ما] با استفاده از اين همه

منابع اصيل، ميتوانيم همه مشكلاتمان را حل كنيم))، (كتاب نقد 2 و 3 - دين و

دنيا، بهار و تابستان 76، ص 118 - 119).

اكنون اين سوئال پديد ميآيد كه:

اولاش، به چه دليل ميراث و سنت خلفا در كنار سنت پيامبر و جزو مصادر

تشريع قرار گرفته و معتبر شمرده شده است؟

ثانياش، اگر تعارض بين سنت پيامبر و سنت و سيره خلفا پديد آيد، كداميك

مقدم است؟ با كمال تاسف ميبينيم كه الگار و ديگران، به صراحت ميگويند كه

((تمام ميراث خلفاي راشدين)). بنابراين اگر در موردي روش يكي از خلفا، برخلاف

سنت پيامبر(ص) بود، بر اساس ديدگاه فوق، سنت خلفا مقدم شمرده ميشود و

نميتوان آن را كنار گذاشت. همچنين با كمال تاسف ميبينيم كه ميزان پايبندي

برادران اهل سنت به سنت خلفا، خيلي جديتر از پيروي از سيرهئ پيامبر(ص)

است. از همينرو اجتهادات خليفه را در مقابل نصوص معتبر، مقدم ميانگارند ;

در حالي كه اجتهاد در مقابل نص جايز نيست!!

مرحوم علامه سيد شرف الدين در كتاب ((النص والاجتهاد))، هفتاد مورد از

مواردي را كه خليفه دوم برخلاف نص قطعي و سيره و سنت پيامبر(ص) دست به

اجتهاد زده است برميشمرد و با كمال تاسف برادران اهل سنت، در اين موارد

سنت خليفه را بر سنت پيامبر(ص) مقدم داشته و به آن عمل ميكنند؟! از

همينرو ميتوان تسنن را ((مكتب خلفا)) ناميد.

براي آگاهي بيشتر در اين زمينه ر . ك :

1ؤ اجتهاد در مقابل نصسيد شرف الدين

2ؤ انديشههاي اسلامي در ديدگاه دو مكتبعلامه عسكري، ترجمه:

دكتر جليل تجليل

2ؤ ((تشيع)) پيروي از حقيقت اسلام ناب است، كه از قرآن و سنت پيامبر(ص) به دست

ميآيد و اين پيروي پس از رحلت پيامبر(ص)، در پيروي از امام علي بن

ابيطالب(ع) و سپس ديگر ائمه معصومين(ع) تجلي مييابد و چون شيعه پس از

پيامبر اكرم(ص) از پيروي مكتب خلفا دست برداشته و به پيروي از حضرت

علي(ع) و ائمه اهل بيت(ع) پيوسته است، او را ((شيعه علي(ع))) يا ((شيعه اهل

بيت(ع))) مينامند. در اين جا توجه به چند نكته لازم است:

اولاش، كلمه ((شيعه)) را براي اولين بار و به كرات، خود پيامبر اكرم(ص) در مورد

پيروان حضرت علي(ع) به كار بردهاند و آنان را در اين باره ستودهاند ; تا آن جا كه

خطاب به حضرت علي(ع) ميفرمودند: ((انت و شيعتك علي منابر من نور ; [اي

علي] تو و پيروانت [البته مقصود پيرو و شيعه حقيقي است] بر منبرهاي نور قرار داريد)) و...

.

ثانياش، پيروي از اهل بيت(ع) به دستور خود پيامبر(ص) و مبتني بر وصاياي

مكرر آن حضرت بوده و در واقع پيروي از سنت خود رسول اكرم(ص) است.

بنابراين تشيع ; يعني، تسنن حقيقي و ناب. در همين رابطه دكتر تيجاني سماوي

)) كه به فارسي به نام ((اهل سنت

هم اهل السن

كتابي نگاشته است به نام ((الشيع

واقعي كيست)) ترجمه شده است.

ثالثاش، پيروي از اهل بيت(ع) تا آن جا است كه با قرآن و سنت قطعيه

پيامبر(ص) مطابقت داشته باشد. از اين رو هيچ يك از ائمه(ع) به چيزي برخلاف

قرآن و سنت پيامبر(ص) دستور ندادهاند و خود آنان فرمودهاند: ((اگر چيزي

برخلاف آنها از ما نقل شد به ديوار بزنيد و بدانيد كه ما آن را نگفتهايم)). حال خود

قضاوت كنيد كه كداميك از اين دو مكتب، اصيلتر است.

از آنچه گذشت علاوه بر جنبه مفهومي، مساله تاريخي و چگونگي پيدايش

تشيع و تسنن نيز روشن شد. به عبارت ديگر تشيع و تداوم پيروي راه پيامبر(ص)

در راه اهل بيت(ع) خلاصه ميشود و اين مساله در سخنان خود پيامبر اكرم(ص)

ريشهدارد. از اين رو پس از رحلت آن حضرت، مسلمانان به دو گروه تقسيم شدند:

1ؤ پيروان مكتب خلفا (اهل تسنن)،

2ؤ پيروان اهلبيت(ع) بنا به دستور پيامبر اكرم(ص) (تشيع).

براي آگاهي بيشتر ر.ك:

ؤ شيعه در اسلامعلامه طباطبايي

ؤ بررسي مسائل كلي امامتابراهيم اميني

جعفر سبحاني

الاسلامي

ؤ الحضار







ؤ تشيع مولود طبيعي اسلامشهيد سيد محمد باقر صدر

ؤ بررسي مسائل كلي امامتابراهيم اميني

ؤ امامت و رهبريشهيد مطهري

ؤ آنگاه هدايت شدمتيجاني سماوي، ترجمه: سيد محمد

جواد مهري

ؤ اهل سنت واقعي كيست؟تيجاني سماوي، ترجمه: سيد محمد

جواد مهري

ؤ از آگاهان بپرسيدتيجاني سماوي، ترجمه: سيد محمد

جواد مهري

ؤ اهل بيت، كليد مشكلهاتيجاني سماوي، ترجمه: سيد محمد

جواد مهري

ؤ همراه با راستگويانتيجاني سماوي، ترجمه: سيد محمد

جواد مهري

ؤ نقش عايشه در تاريخ اسلامعلامه عسكري

ؤ انديشههاي اسلامي در ديدگاه دو مكتب (ترجمه معالم المدرستين)، ج 2 - 1

، علامه عسكري، ترجمه: دكتر جليل تجليل

ؤ حقجو و حقشناس (ترجمهئ المراجعات)، علامه سيد شرفالدين، ترجمه محمد

رضا امامي

ؤ شيعه و تهمتهاي نارواعلامه جواد شري

ؤ شيعه پاسخ ميگويدسيد رضا حسيني نسب

ؤ فريبصالح الورداني

ؤ خاطرات مدرسهسيد محمد جواد مهري

ؤ سيري در صحيحينمحمد صادق نجمي

ؤ الغديرعلامه اميني

ؤ عبقات الانوارميرحامد حسين

ؤ احقاق الحقعلامه شهيد تستري

ؤ شبهاي پيشاورسلطان الواعظين شيرازي

ؤ راه ما، راه و روش پيامبر ماعلامه اميني، ترجمه: موسوي همداني